Πριν από τον Καλλικράτη

Οι δραστικές αλλαγές, στην Αυτοδιοίκηση, αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα θέματα συζήτησης των ημερών. Έτσι, οι σημερινές «Τυποκυκλάδες» θα ασχοληθούν με την εποχή πριν τον «Καλλικράτη». Τα στοιχεία προέρχονται από τον τρίτο τόμο του βιβλίου «Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή ιστορική αρχαιολογική και στατιστική της Αρχαίας Ελλάδας» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή που εκδόθηκε το 1854. Διατηρείται η ορθογραφία και η στίξη του συγγραφέα, αλλά δυστυχώς όχι οι τόνοι και τα πνεύματα.
«Αι Κυκλάδες νήσοι αποτελούσιν ένα εκ των δέκα νομών της τα νυν νεωτέρας Ελλάδος, διαιρείται δε ο νομός ούτος εις επτά επαρχίας= Σύρου, Κέας, Άνδρου, Τήνου, Νάξου, Θήρας και Μήλου και περιέχει κατοίκους κατά το 1852 138.621» σημειώνει, αναφερόμενος στη διοικητική συγκρότηση του νομού. Η Σύρος λοιπόν, περιελάμβανε τους Δήμους Ερμουπόλεως, Σύρου και Μυκόνου με συνολικό πληθυσμό 30.252 κατοίκους. Στην επαρχία Κέας με πληθυσμό 10.501 κατοίκους, βρίσκονται οι Δήμοι Κέας, Κύθνου, Δρυοπίδος και Σερίφου. «Προϊόντα κριθή, οίνος εν μέρει δε και βαμβάκιον και σίτος και σταφύλια και σύκα και μήλα και κρομμύδια, 15 ρύακες, 7 λιμενίσκοι, έτι δε και 2 σχολεία ελληνικόν και δημοτικόν», γράφει για τη Σέριφο ο Ραγκαβής, καθώς για κάθε δήμο έχει μερικά σύντομα, τηλεγραφικά σχόλια, με μεγάλο όμως ενδιαφέρον.
Η Άνδρος έχει τον ομώνυμο δήμο καθώς και αυτούς του Κορθίου και του Γαυρίου, ενώ οι κάτοικοι ανέρχονταν σε 20.237. Το νησί της Μεγαλόχαρης, βρίσκονταν οι Δήμοι Τήνου, Σωσθενίου, Περαίας και Πανόρμου με 21.171 κατοίκους. Η Νάξος με πληθυσμό 22.140 συμπεριελάμβανε διοικητικά και την Πάρο ενώ διέθετε επτά Δήμους: Νάξου, Βίβλου, Τραγαίας, Απειρανθίας, Πάρου, Μαρπίσσης και Ναούσης. Η Αντίπαρος ή Ωλίαρος με 389 κατοίκους υπαγόταν διοικητικά στο Δήμο Πάρου μαζί με την Παροικιά και η παραγωγή της ήταν: «καρποί, οίνος, βαμβάκιον, τυρίον και ζώα».
Στην Επαρχία Θήρας, με συνολικό πληθυσμό 22.094 ψυχές υπήρχαν οκτώ Δήμοι: Θήρας, Οίας, Καλλίστης, Εμπορείου, Αμοργού, Ίου, Ανάφης και Θηρασίας η οποία είχε 517 κατοίκους και τα προϊόντα της ήταν : «Οίνος, κριθή, βαμβάκιον, φασούλια και σύκα», ενώ όπως σημείωνε ο Ραγκαβής «υπάρχει έτι 1 σχολείον δημοτικόν Γ Τάξεως εις Μανωλάν». Οι Δήμοι Μήλου, Αδάμαντος, Κιμώλου, Σίφνου, Φολεγάνδρου και Σικήνου συγκροτούσαν την επαρχία Μήλου, στην οποία ζούσαν 12.256 κάτοικους





Δημήτρη Πράσσου Κοινή Γνώμη 30 Απριλίοτ 2010