Η Οία ( Απάνω Μεριά )

Η Οία (Απάνω Μεριά¹)

¹Απάνω Μεριά (και ως Απανωμερία): η παλιά ονομασία της Οίας, επειδή βρίσκεται στη «πάνω μεριά» δηλαδή στη βόρεια πλευρά του νησιού.  Μετονομάστηκε σε Οία, στις αρχές του 20^ου αιώνα.  Οι ντόπιοι όμως, ιδιαιτέρως οι παλιοί, χρησιμοποιούν ακόμη στην καθημερινότητα τους όρους Απάνω Μεριά και Απανωμερίτες (=Οιάτες).

 το «Φανάρι²» (και ως οι «Γαρμπινοί Μύλοι²»)

Η συνοικία βρίσκεται πάνω από το Αμμούδι, εκεί δεσπόζουν η εκκλησία της Αγ.Παρασκευής και ο πατριαρχικός σταυροπηγιακός ναός της Αγ.Αικατερίνης.

( ²λογω της ύπαρξης Φάρου και ανεμόμυλων)

Οι Γαρμπινοί Μύλοι ή το Φανάρι. Διακρίνονται οι Μύλοι και ο καφέ τρούλος της Αγ.Αικατερίνης

ο «Γουλάς³»

Η συνοικία όπου βρίσκεται το Κάστρο της Οίας, το οποίο χρονολογείται από το 1480 με την επωνυμία «Καστέλι Αγ. Νικολάου Απανωμερίας». Από εκεί ξεκινούν οι σκάλες «καραβολάδες» προς το Αμμούδι. Στο σημείο αυτό στις μέρες μας συγκεντρώνονται οι επισκέπτες για το ηλιοβασίλεμα.  Εκεί βρισκόταν μέχρι το 1956 ο ναός της Παναγίας Πλατσανής (Ακάθιστος Ύμνος) ο οποίος κατέρρευσε με το σεισμό, όπως και ένα μεγάλο τμήμα του Κάστρου. Υπάρχουν οι εκκλησίες Αγ.Πάντες (στην πλευρά της καλντέρας), Ταξιάρχες και Αγία Τριάδα (στις σκάλες προς το Αμμούδι).

( ³από την τούρκικη λέξη kule= κάστρο)

η «Λότζα⁴»

Συνοικία στην πλευρά της καλντέρας όπου υπάρχει η εκκλησία του Αγ.Νικολάου. Στις σκάλες προς την αγορά βρίσκεται και η εκκλησία Παναγία Μετόχι (Εισόδια Θεοτόκου).

(⁴από την ιταλική λέξη lozza=λέσχη, σημείο όπου βρισκόταν επί Βενετοκρατίας η λέσχη των Βενετών αριστοκρατών)

το «Μοναστήρι»

Στην πλευρά της καλντέρας, κάτω από τα Μάρμαρα, συνοικία όπου βρίσκονται οι εκκλησίες Ανάσταση και Άγιος Σπυρίδωνας.

Οι συνοικίες Γουλάς (αριστερά), Λότζα (κέντρο) και Μοναστήρι (δεξιά) με τις εκκλησίες Ανάσταση και Αγ.Σπυρίδωνας.

 

Τα απομεινάρια του Κάστρου της Οίας στην άκρη του Γουλά. Διακρίνεται και ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής που υπέστη και αυτός καταστροφές από το σεισμό του 1956.

τα «Μάρμαρα» (Αγορά)

Ο κεντρικός πεζόδρομος του χωριού με τα μαγαζιά στρωμένος με μάρμαρα από το 19^ο αιώνα, ο οποίος ξεκινάει από το κοινοτικό κατάστημα (πρώην Κοινότητα Οίας), διασχίζει την πλατεία Πλατσανής και καταλήγει στο Δημοτικό Σχολείο. Στο δρόμο, κοντά στην πλατεία Πλατσανής βρίσκεται η εκκλησία Σταυρός.

Ο κεντρικός πεζόδρομος, τα Μάρμαρα, και στο βάθος ο Σταυρός

«Πλατεία Πλατσανής»

Το κέντρο της Οίας, η κεντρική πλατεία του χωριού, όπου βρίσκεται και η νέα ομώνυμη εκκλησία Παναγία Πλατσανή (Ακάθιστος Ύμνος), καθεδρικός ενοριακός ναός  όλης της Οίας, η οποία χτίστηκε την δεκαετία του 1960.

Η πλατεία της Παναγιάς της Πλατσανής

«Σιδεράς»

Στη βορειοδυτική πλευρά που δεν «βλέπει» στην καλντέρα, η συνοικία όπου βρίσκονται τα νεοκλασικά (καπετανόσπιτα). Παραπλεύρως βρίσκεται και η στάση των λεωφορείων. Με το σεισμό του 1956 υπέστη το μεγαλύτερο πλήγμα από όλες τις γειτονιές της Οίας καθώς η πλειοψηφία των νεοκλασικών κατέρρευσε.

«Βουνάρα»

Στη βορειοδυτική πλευρά που δεν «βλέπει» στην καλντέρα, δίπλα στο Σιδερά, στα δυτικά. Εκεί βρίσκεται  και το Ναυτικό Μουσείο Οίας.

Ο Σιδεράς και στο βάθος η Βουνάρα

«σκάλες Αρμένης»

Στη πλευρά της καλντέρας, στο σημείο αυτό ξεκινούν οι σκάλες «καραβολάδες» που οδηγούν στο λιμάνι της Αρμένης. Παραπλεύρως βρίσκεται και το Δημοτικό Σχολείο της Οίας.

 «μνημείο Ηρώων»

Συνοικία όπου βρίσκεται το μνημείο ηρώων Οιατών αγωνιστών και η εκκλησία Χριστός (Μεταμόρφωση Σωτήρος). Στην πλευρά της καλντέρας βρίσκεται και η εκκλησία του Αγ.Ιωάννου του Κλήδονα

Το μνημείο και στο βάθος ο Χριστός (Μεταμόρφωση Σωτήρος)

«΄Αη-Γιώργης»

Στην πλευρά της καλντέρας, συνοικία στην οποία βρίσκεται και η ομώνυμη εκκλησία του Αγ.Γεωργίου, πολιούχου της Οίας.

«Περίβολας»

Βρίσκεται στην είσοδο της Οίας (ερχόμενοι από Φηρά) στην πλευρά της καλντέρας και συνορεύει με την γειτονιά του Αη-Γιώργη. Εκεί βρίσκεται η εκκλησία του Αγ.Βασιλείου καθώς και το νεκροταφείο της Οίας

Ο  Περίβολας και στο βάθος η γειτονιά του Αγίου Γεωργίου με την ομώνυμη εκκλησία.

«Φοινικιά»

Βρίσκεται στην είσοδο της Οίας (ερχόμενοι από Φηρά) στη πλευρά του κάμπου, εκεί βρίσκονταν τα παλιά χρόνια οι κάναβες των Οιατών. Δεσπόζουν οι εκκλησίες της Αγίας Ματρώνας, του Ευαγγελισμού και της Παναγιάς της Μαρουλιανής (Υπαπαντή).

Η Φοινικιά. Διακρίνεται η εκκλησία του Ευαγγελισμού με τον γαλάζιο τρούλο.

«Θόλος»

Μικρός οικισμός στο κάμπο, στο δρόμο προς τους Μπαξέδες, εκεί βρίσκεται και η εκκλησία του Αγ. Αθανασίου.

«Μπαξέδες» ο κάμπος της Οίας στη βόρεια πλευρά που φτάνει ως τη θάλασσα με την ομώνυμη παραλία. Κοντά στους Μπαξέδες είναι και η εκκλησία Κυρά-Παναγιά (Γενέθλιο της Θεοτόκου)

«Κάθαρος»

Παραλία στα βορειοδυτικά, παραπλεύρως του Αμμουδιού. Κοντά βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Θαλασσινού. Τα παλιά χρονιά στη περιοχή υπήρχε το Λοιμοκαθαρτήριο της Οίας.

«Αρμένη»

Το κεντρικό λιμάνι της Οίας στην πλευρά της καλντέρας. Την εποχή της ιστιοφόρου ναυτιλίας, υπήρχαν ταρσανάδες (ναυπηγεία) όπου εκεί έφτιαχναν τις σκούνες  και τα καΐκια. Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1990, στην Αρμένη έπιανε και το βαπόρι της γραμμής. [Πάρο-Νάξο-Ιο-Οία(Αρμένη)-Θήρα(Αθηνιός)]

Το λιμάνι της Αρμένης

«Αρμενάκι»

Μικρός όρμος παραπλεύρως της Αρμένης

«Αμμούδι»

Το δεύτερο λιμάνι της Οίας, στη δυτική πλευρά (απέναντι από τη Ρίβα της Θηρασιάς)

Το Αμμούδι, γνωστό στη σημερινή εποχή για τις ψαροταβέρνες 

«Άγιος Νικόλαος ο Περαματάρης⁵»

Νησίδα κάτω από το Γουλά, με το ομώνυμο εκκλησάκι

( ⁵από τη λέξη πέρασμα)

Η νησίδα Περαματάρης

Άγιοι Εφτά Παίδες» Το ομώνυμο εκκλησάκι στην σπηλιά ενός βράχου κοντά στην Αρμένη όπου η πρόσβαση γίνεται μόνο με βάρκα.

Το πανηγύρι των Αγίων Εφτά Παίδων στις 4 Αυγούστου

«Μεγάλο Βουνό» Το μεγάλο κόκκινο ηφαιστειογενές βουνό της Οίας όπου βρίσκονται τα εξωκλήσια Προφήτης Ηλίας και Σταυρός.

Μ.Λ.- Καλλιστορώντας