Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011

Μελέτη από την έκρηξη της Σαντορίνης προτείνει αλλαγές στην ιστορία της εποχής του χαλκού!!! Share5

Με χρονολογική απόσταση 100 χρόνων, οι ναυτικοί της Μινωικής Κρήτης κι οι έμποροι Καναανίτες της βόρειας Αιγύπτου και του Λεβάντ (μια μεγάλη περιοχή της Μέσης Ανατολής) στο ανατολικό μέρος της Μεσογείου δε φαίνεται να είχαν αναπτύξει εμπορικές σχέσεις στην αρχή της Εποχής του Χαλκού. Μέχρι τώρα, καθώς οι πολιτιστικές συνδέσεις μεταξύ των πολιτισμών του Αιγαίου και....
των κοντινών της Ανατολής θα πρέπει να επανεξεταστούν. Μία νέα μελέτη με ραδιοχρονολόγηση του άνθρακα-14 σε δακτυλίους κορμών και σε σπόρους δέντρων αποκαλύπτουν πως η ηφαιστειακή έκρηξη στη Σαντορίνη (Θήρα), ένα σημαντικό γεγονός στην αιγαία προϊστορία, συνέβη περίπου 100 χρόνια νωρίτερα από ότι νομίζαμε μέχρι τώρα.

Έκρηξη - Ηφαίστειο ΣαντορίνηςΗ ερευνητική ομάδα με επικεφαλή τον Στουρτ Μάνινγκ, καθηγητή των κλασικών αρχαιοτήτων και διευθυντή του Εργαστηρίου Δενδροχρονολόγησης Μάλκολμ και Κάρολιν Γουέινερ για την Αιγαία και Εγγύς Ανατολή, στο πανεπιστήμιο Κόρνελ, παρουσίασε τα συμπεράσματα της στην επιστημονική επιθεώρηση Science (28 Απριλίου 2006: Vol. 312. no. 5773, p. 548). "Τα συμπεράσματα της μελέτης τοποθετούν την έκρηξη στη Σαντορίνη προς το τέλος του 17ο αιώνα π.Χ., κι όχι 100 χρόνια αργότερα όπως πολύ θεωρούσαν. Αυτή η διαπίστωση ίσως οδηγήσει στην αναθεώρηση της πρόσφατης ιστορίας των Μεσογειακών Πολιτισμών, για την περίοδο του Χαλκού, που άκμασαν περίπου 3.600 έτη πριν", καταλήγει ο Μάνινγκ.

Στο ηφαίστειο της Σαντορίνης έγινε μια από τις μεγαλύτερες εκρήξεις στην ιστορία, έθαψε πόλεις αλλά άφησε αρχαιολογικά ευρήματα στην περιβάλλουσα περιοχή του Αιγαίου Πελάγους. Ως το σημαντικότερο γεγονός της δεύτερης χιλιετίας π.Χ., η έκρηξη της Σαντορίνης αποτελεί λογικό σημείο αναφοράς στην προσπάθεια των επιστημόνων να ευθυγραμμίσουν χρονολογικά τους δύο μεσογειακούς πολιτισμούς, αν και η ακριβής ημερομηνία της έκρηξης δεν ήταν γνωστή. "Η Σαντορίνη αποτελεί την προϊστορική Πομπηία του αιγαίου, μια χρονική κάψουλα, σημείο χρονολογικών αναφορών. Εάν μπορούσατε να την χρονολογήσετε, κατόπιν θα μπορούσατε να προσδιορίσετε έναν ολόκληρο αιώνα αρχαιολογικής εργασίας και κατασκευάσετε ένα απόλυτο χρονολόγιο", καταλήγει ο Μάνινγκ. Στην αναζήτηση του χρονικού αποτυπώματος αυτής της περιόδου, ο Μάνινγκ και οι συνεργάτες του ανέλυσαν 127 μετρήσεις άνθρακα-14 από δείγματα, συμπεριλαμβανομένων μερών δακτυλίων δέντρου και σπόρων συγκομιδής που συλλέχθηκαν στην Σαντορίνη, την Κρήτη, τη Ρόδο και την Τουρκία. Οι αναλύσεις αυτές, σε συνδυασμό με μια σύνθετη στατιστική ανάλυση, επέτρεψαν στους επιστήμονες να ορίσουν τις ακριβείς ημερολογιακές ημερομηνίες των πολιτιστικών φάσεων προς το τέλος της περιόδου του χαλκού. "Προς το παρόν, η ραδιοχρονολόγηση με τον άνθρακα-14 είναι ο μόνος άμεσος τρόπος χρονολογικού προσδιορισμού της έκρηξης", αναφέρει ο Μάνινγκ, ο οποίος τοποθετεί χρονικά των έκρηξη στη Σαντορίνη κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά της περιόδου 1660 - 1613 π.Χ. Αυτή η ημερομηνία έρχεται σε αντίθεση με τις συμβατικές εκτιμήσεις που συνέδεσαν τις αιγαίες μορφές των εμπορικών αγαθών που βρέθηκαν στην Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή με αιγυπτιακές επιγραφές και αρχεία, οι οποίες είχαν τοποθετήσει προ καιρού το γεγονός της έκρηξης περίπου το 1500 π.Χ.

Για να επιλύσει την απόκλιση, ο Μάνινγκ προτείνει να επανακαθορίσουμε Αιγαίες και Αιγυπτιακές χρονολογίες για την περίοδο 1700-1400 π.Χ. "Συστατικά μέρη της υπάρχουσας αρχαιολογικής χρονολόγησης είναι ισχυρά ενώ κάποια άλλα αδύναμα", παρατηρεί ο Μάνινγκ. Οι Μεσογειακοί πολιτισμοί (Μινωικός, Μυκηναϊκός και Ανατολίτικοι), αποτελούν θεμελιώδεις δομικές μονάδες για την ελληνική και την πρόωρη ευρωπαϊκή ιστορία. Τα νέα συμπεράσματα επιμηκύνουν την παρουσία των πολιτισμών κατά 100 χρόνια, μια κίνηση που θα μπορούσε να σημάνει συμμαχίες και διαπολιτισμικές επιρροές που προηγουμένως θεωρήθηκαν απίθανες. Τα νέα αποτελέσματα υποστηρίχτηκαν από μια μελέτη δενδροχρονολόγησης με άνθρακα-14, από το Δανό γεωλόγο Γουόλτερ Φρίντριχ, η οποία δημοσιεύεται στην ίδια έκδοση του Science. Ο Φρίντριχ χρονολόγησε ένα κλαδί ελιάς που κόπηκε κατά τη διάρκεια της έκρηξης, και το τοποθέτησε χρονολογικά στο τέλος του 17ο αιώνα π.Χ.

http://ksipnistere.blogspot.com/2011/01/blog-post_5963.html?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+Ksipnistere_+%28.+.+.+.+.+.+.+++ksipnistere+_++%CE%9F+%CF%83%CE%B9%CF%89%CF%80%CF%8E%CE%BD+%CE%B4%CE%BF%CE%BA%CE%B5%CE%AF+%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CE%BD%29

Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2011

Ποδηλατίζοντας......στη Σαντορίνη

Κάθε μέρα που περνά συναντάμε όλο και περισσότερους ποδηλάτες στους δρόμους της Σαντορίνης. Είναι πράγματι ένα ξεχωριστό θέαμα και μια εικόνα που ελπίζουμε ότι τυπώνετε στο μυαλό των νέων ανθρώπων και τους κάνει να έχουν και μια άλλη μελλοντική διέξοδο στη ζωή τους εκτός από τα συνηθισμένα  αθλήματα που υπάρχουν στο νησί.
Ο χειμώνας στο νησί της Σαντορίνης δεν είναι μόνο εποχή ξεκούρασης από το καλοκαιρινό τρέξιμο των κατοίκων της αλλά και ώρα συνάντησης και επαναξιολόγησης της μελλοντικής μας πορείας στον χρόνο.
Υπάρχουν επτά σημαντικοί λόγοι για  να κάνεις ποδηλασία τον χειμώνα στην Σαντορίνη :
1.     Απολαμβάνεις το νησί και τους δρόμους του χωρίς πολλά αυτοκίνητα και καθόλου τουριστικά λεωφορεία που βιάζονται να προλάβουν το ηλιοβασίλεμα στην Οία!
2.    Καταλαβαίνεις ότι η φύση ντύνετε στα πράσινα και ο ορίζοντας της θάλασσας σε ταξιδεύει στα διπλανά νησιά που νομίζεις ότι έχουν έρθει κοντύτερα.
3.    Γυμνάζεσαι, διατηρείσαι σε φόρμα, χωρίς να σκας από την ζέστη και δεν αρρωσταίνεις τον χειμώνα!
4.    Ποδηλατείς μόνος σου η με φίλους κάνοντας καλαμπούρια ξεχνώντας τα καθημερινά προβλήματα.
5.    Η ποδηλασία σου δίνει ευεξία στο πνεύμα και την ψυχή.
6.    Πηγαίνοντας σε ομαδικές ποδηλατοβόλτες κάνεις νέους φίλους! Τσέκαρε το http://www.cyclingsantorini.gr για περισσότερες πληροφορίες για το πότε θα γίνονται Ποδηλατικές Συναντήσεις -αν δεν βρέχει!
7.    Καταβαίνεις πόσο τυχερός είσαι που ζεις σε νησί αλλά και πόσο μεγάλη ευθύνη  έχεις, στην προστασία του περιβάλλοντος .
Νταβαρίνος Κωνσταντίνος.   

Ιωάννης Κουμανούδης - Ενας Ερευνητής που συνέβαλε σημαντικά στην ανάδειξη της Σαντορίνης

Το Σεπτέμβριο του 2010 έφυγε από κοντά μας ένας ιδιαίτερος Ερευνητής Καθηγητής Αρχιτεκτονικής , ο Ιωάννης Κουμανούδης. Ένα από τα πονήματά του για τη Σαντορίνη αφορούσε τη λαική εκκλησιαστική αρχιτεκτονική του νησιού. Η συγκεκριμένη ανάρτηση  ειναι αφιερωμένη στη μνήμη του

( 24 Μαϊου 1930 – 1 Σεπτεμβρίου 2010)

Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 24 Μαϊου 1930  Έλαβε τη στοιχειώδη εκπαίδευση στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και την εγκύκλιο  στα Γυμνάσια  Αμαρουσίου  και Κηφισίας . Έλαβε Απολυτήριο Γυμνασίου το 1948 από ειδική Εξεταστική Επιτροπή του Υπουργείου Παιδείας επειδή στο μεταξύ είχε γίνει δεκτός στην Α.Σ.Κ.τ.
Το 1950 εισήχθη τρίτος κατά σειρά επιτυχίας στην Ανωτάτη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. και το 1955 αποφοίτησε πρώτος. Για τις επιδόσεις του έλαβε τα Βραβεία Δ.Θωμαϊδη και Χ. Χρυσοβέργη. Αμέσως μετά από την αποφοίτησή του μετέβη στη Γαλλια και την Ιταλία και στη συνέχεια στη Χάγη  της Ολλανδίας, ύστερα από πρόσκληση της Union Interantional des Architectes. Το 1957 ολοκλήρωσε με επιτυχία τη Διδακτορική του Διατριβή με τίτλο « Η λαϊκή Αρχιτεκτονική της νήσου Θήρας» Το 1960 έλαβε υποτροφία από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, προκειμένου να παρακολουθήσει τα μαθήματα Χριστιανικής Τέχνης και Αρχιτεκτονικής στη Ραβέννα.
Το 1968 ανακηρύχθηκε Υφηγητής στην Έδρα της Αρχιτεκτονικής Ρυθμολογίας και Μορφολογίας και στο επιστημονικό αντικείμενο της Εκκλησιαστικής Αρχιτεκτονικής  ( τίτλος Διατριβής: Επι της Θεωρίας των ηχείων των Χριστιανικών Ναών του Ελληνικού Χώρου).
Κατά τη διάρκεια της 11ετους θητείας του ως Επιμελητού στην Έδρα της Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Ρυθμολογία του Ε.Μ.Π. ασχολήθηκε  με αποτυπώσεις Βυζαντινών και Νεοκλασικών Κτηρίων, συνθέσεις σύγχρονων κτηρίων ναών και έδωσε διαλέξεις. Επίσης ασχολήθηκε εντατικά με τη διδασκαλία και τις ασκήσεις του Μαθήματος της Ιστορίας και της Αρχιτεκτονικής.
Δημιούργησε δικό του Αρχιτεκτονικό γραφείο Μελετών, το οποίο διατήρησε μέχρι το θάνατό του. Μελέτησε και επέβλεψε δημόσια και ιδιωτικά κτήρια ( Σαντορίνη, Νεμέα), πανεπιστημιακά κτήρια ( Πάτρα), ναούς μητροπολιτικούς  και ιδιωτικούς , τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Βόλου, κτήρια διοίκησης βιομηχανικών μονάδων, εργοστάσια γραφεία, αποκαταστάσεις νεοκλασικών και παραδοσιακών κτηρίων, διαμορφώσεις αλσών και ένα μεγάλο αριθμό ιδιωτικών κατοικιών στην Αττική και την επαρχία αλλά και εκτός Ελλάδος και στον Καναδά. Έργα του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και Ξένα Περιοδικά.
Υπήρξε αρχιτέκτων των Ανασκαφών Θήρας και Συνεργάτης – Αρχιτέκτων σε αρχαιολογικές ανασκαφές και έρευνες.
Διετέλεσε Σύμβουλος Ναοδομίας Ιεραρχίας Ελλάδος, μέλος επιτροπών παραλαβής αξιόλογων κτηρίων και εταίρος πολλών επιστημονικών Εταιρειών.
Συμμετείχε σε αρχιτεκτονικές εκθέσεις, κατόπιν πρόσκλησής και βραβεύθηκε  σε διαγωνισμούς στην Ελλάδα και το Εξωτερικό.
Συμμετείχε σε Διεθνή Επιστημονικά Συνέδρια με ανακοινώσεις επι επιστημονικών θεμάτων σχετικών  με την ακουστική, και την αρχιτεκτονική βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών, τους ανεμόμυλους και τους θαλασσόμυλους.
Συνέγραψε τέσσερις μονογραφίες και πλήθος επιστημονικών άρθρων με αντικείμενο θεωρητικό και εξειδικευμένο παράλληλα.

Πηγή : Κυκλαδικό Φως  Φυλλο 684 15 Δεκεμβρίου 2010

Η αλησμόνητη Γουλιελμία Συρίγου Μονιούδη έγραφε για τον αείμνηστο Ιωάννη Κουμανούδη στο βιβλίο της: « Η Σαντορίνη μου»:               « Κι έρχεται στο Νου εκείνη η εποχή που έβλεπε κανείς τον τότε νεαρό επιστήμονα, γεμάτο πνευματικά ιδεώδη και ευγενικές φιλοδοξίες, μ ένα σακίδιο στον ώμο, άλλοτε να πεζοπορεί μελετώντας όλες τις εκκλησίες από τη μία ως την άλλη άκρη του νησιού κι άλλοτε να σκαρφαλώνει σαν αλπινιστής στα γκρεμνά, ώσπου να φτάσει στον Άγιο Γιάννη στην Απάνω Μεριά ή να αναρριχάται στον απότομο βράχο του βουνού στον Άγιο Γιώργη το Κατευχιό του Πύργου, ή να τρυπώνει στα υπόσκαφα εκκλησιδάκια όπως είναι ο Άγιος Ματθαίος στη Μέσα Γωνιά. Ένα οδοιπορικό μελέτης που άρχισε πριν από τους σεισμού και για τούτο έχει μεγάλύτερη αξία».


Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Πύργος Καλλίστης

Όταν σεβόμαστε την Ιστορία του Νησιού…. ….πολύ δε περισσότερο όταν τη διαστρεβλώνουμε…….



Τότε ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε ξεκάθαρα !!! Τότε ίσως πρέπει να δούμε τι πρέπει να κάνουμε για να διορθώσουμε το κακό. ….
Το καλλιστορώντας προσπαθεί όπως το χει αποδείξει να αρμενίσει διαφορετικά! Πολύ δε περισσότερο στα θέματα της  τοπικής ιστορίας.  Ένα από τα θέματα που έχουμε πει ότι θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε είναι και οι ποικίλλες Εκκλησίες του νησιού. Θα σταθούμε Ευλαβικά και με σεβασμό στην ανάρτηση αυτή στην Κερά- Πισκοπή μας….Όπως θυμάστε είχαμε την μεγάλη ευτυχία φέτος να βρεθούμε ανήμερα της Κοίμησης στο νησί σε πάνω από 10 Παναγιές που τιμούσαν τη Χάρη Της.  Τελευταία είχαμε αφήσει την Κερα-Πισκοπή. Κάθε φορά που μπαίνω στο ναό προσωπικά κάτι με πιάνει…. Ίσως οι όψεις των Εικόνων που κοιτούν νωχελικά τον κάθε προσκυνητή,…. Ίσως η ιστορία του Ναού και ο ρόλος της Πισκοπής στη Σαντορίνη … Ίσως ακούω ένα λακριντί από το χθες του Αλέξιου Κομνηνού , με τον αείμνηστο και αλησμόνητο Δανιήλ Δεναξα….Ίσως  αυτό το αχ που μου χει πριν από ένα χρόνο ένας παππούς για το θέμα της μεγάλης ληστειας της Επισκοπής…..με τις εικόνες από το τέμπλο καθώς και την τύπου Γλυκοφιλούσα εικόνα της Επισκοπής να μην βρίσκονται στην Αγκαλιά Της……….
Θυμάμαι χαρακτηριστικά το συναίσθημα που είχα όταν προσκυνώντας τον Επιτάφιο της Παναγιάς ανήμερα της Χάρης Της   σήκωσα το κεφάλι μου και αντίκρυσα κάτι ξένο στην Επισκοπή…… Είχαν ξεκινήσει οι διαδιακασίες ένταξης Νέων Εικόνων στο Ναό!!!..... Σαν  ο Ναός αυτός να χτιζόταν εκείνη την περίοδο….. Σαν ο Ναός αυτός  να μην είχε την ιστορία 11 και πλέον αιώνων στην πλάτη του… Σαν στο Ναό αυτό και για το Ναό αυτό να μην είχαν κλάψει τόσοι πολλοί επισκέπτες- …..Ένοιωσα άσχημα ειλικρινά όταν αντίκρυσα να μπαίνουν Νέες Εικόνες  στο ναό της Επισκοπής……. Ένοιωσα άσχημα…. Γιατί πίστευα ότι στις συγκεκριμένες θέσεις δεν θα έχουμε καμία ΝΕΑ προσθήκη… Πιστέψτε με δεν ένοιωσα άσχημα για τις εικόνες σαν εικόνες αλλά για την κίνηση αυτή! Ένοιωσα ότι με το να προσθέσουν οι υπεύθυνοι της Επισκοπής νέες εικόνες ίσως κάποια στιγμή… ξεχαστεί η Ληστεία της Επισκοπής στης 2ας Ιουνίου 1982…. Ίσως ξεχαστεί ότι αυτές οι εικόνες κουβαλούνε 10 αιώνες ιστορία…. Τι πείραζε δλδ να μείνουν ανέπαφες οι θέσεις ώστε να θυμούνται όλοι και να διδάσκονται οι πιο νέοι!!!ο αείμνηστος Ιστοριοδίφης της Παναγιας και εν γένει της Σαντορίνης Ματθαίος Μηνδρινός τι θα έλεγε για αυτό το συμβαν ?
Ρώτησα το ίδιο βράδυ της Εορτής Της τον Πρόεδρο του Συλλόγου Μεσαγωνιατών κ. Γιάννη Αργυρό για το ποια ήταν  η άποψη του πάνω στο θέμα αυτό. Εκείνος ευθαρσως μου τόνισε ότι διαφωνούσε κάθετα στην εκ νέου τοποθέτηση εικόνων στη θέση των κλεμμένων!! Αλλά…. Σιωπή και από την πλευρά του Συλλόγου για το θέμα αυτό? Δεν το αντελήφθησαν οι Πιστοί και « Πιστοί» της Σαντορίνης? Πώς αντέδρασαν άραγε…..
Και τώρα τι από πλευράς Συλλόγου και άλλων φορέων….;
Σίγουρα η ανάρτηση αυτή είναι ετεροχρονισμένη και  δεν γίνεται με σκοπό κακόβουλο ουτε προς τον Αγιογράφο ούτε προς κανέναν άλλον !! Δεν επιδιώκω να κατέβουν οι εικόνες και να μείνουν οι θέσεις κενες…. Απλά αναρωτιέμαι… Προβληματίζομαι και μοιράζω τις σκέψεις μου με εσας!!!
Επειδή το θελε η Χάρη Της… έχω φωτογραφίες εκείνης της ημέρας λίγο πριν τοποθετηθουν νέες εικόνες ….Απλά περιμένω οποιονδήποτε σχολιασμό….




Τρίτη 25 Ιανουαρίου 2011

Τα ηφαίστεια και ο πολιτισμός του Αιγαίου



Η σχετικά πρόσφατη (δεκαετία του 1960) θεμελιώδης σύλληψη της τεκτονικής των πλακών αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της γεωλογικής επιστήμης. Χάρη σ’ αυτήν οι μεταβολές που συντελούνται στον φλοιό της γης έγιναν πιο κατανοητές και μπόρεσαν να δώσουν πειστικές εξηγήσεις σε πολλά τεκτονικά φαινόμενα. Οι τεράστιες πλάκες, πάχους περίπου 100 χιλιομέτρων, που συναπαρτίζουν τη λιθόσφαιρα βρίσκονται σε διαρκή κίνηση, σαν παγόβουνα που κινούνται σε ωκεανούς. Από τις πλάκες αυτές, άλλες προσεγγίζουν η μία την άλλη συχνά αλληλοσυγκρουόμενες και άλλες απομακρύνονται η μία από την άλλη. Στην περιοχή που μας ενδιαφέρει, στη Μεσόγειο, η αφρικανική πλάκα κινούμενη προς τα βορειοανατολικά με ετήσια ταχύτητα περίπου 5 εκατοστών εισχωρεί κάτω από την ευρασιατική πλάκα επηρεάζοντας σημαντικά την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Τη γραμμή συνάντησης των δύο πλακών ορίζει το λεγόμενο ελληνικό ή νοτιοαιγαιακό ηφαιστειακό τόξο, το οποίο εκτεινόμενο από τη Μεγαρίδα ώς τη χερσόνησο της Αλικαρνασσού, περιλαμβάνει πέντε αξιόλογα ηφαιστειακά κέντρα: το Σουσάκι στη Μεγαρίδα, τα Μέθανα στην Ερμιονίδα, τη Μήλο, τη Σαντορίνη και τη Νίσυρο. Τα ηφαίστεια αυτά αποτελούν έναν από τους κρίκους της ηφαιστειακής αλυσίδας που εκτείνεται ανατολικά στην κεντρική Μικρά Ασία και δυτικά στη νότια Ιταλία και Σικελία.
Κατόπιν αυτού γίνεται κατανοητή η ιδιαίτερη ευαισθησία που εμφανίζει η περιοχή του Αιγαίου αλλά και η Μεσόγειος γενικότερα. Οι μεγάλοι καταστρεπτικοί σεισμοί του Μαρόκου, της Ιταλίας ή της Τουρκίας που έχουν αφήσει έντονο τον απόηχό τους το επιβεβαιώνουν, ενώ ο χάρτης, στον οποίο σημειώνονται μόνο οι άνω των 4,5 βαθμών της κλίμακας Richter σεισμοί που εκδηλώθηκαν στην περιοχή μόνο σε μια εικοσιπενταετία (1963-1987), εξηγεί γιατί μια σεισμική δόνηση δεν αποτελεί ιδιαίτερη είδηση, όταν μάλιστα δεν συνοδεύεται από καταστροφές ή ανθρώπινα θύματα.
Αρχαίοι μύθοι
Η συχνή σεισμική δραστηριότητα στο Αιγαίο χωρίς αμφιβολία επέδρασε στις συμπεριφορές των ανθρώπων τόσο σε πρακτικό όσο και σε ιδεολογικό επίπεδο. Σε πρακτικό επίπεδο, η προσπάθεια να ανακαλυφθούν μέσα και τρόποι για αποτελεσματικότερη αντισεισμική προστασία, για μια ζωή ασφαλέστερη, αποτέλεσε και αποτελεί πάγιο κίνητρο για συνεχή και επισταμένη μελέτη των σεισμικών φαινομένων. Στον βαθμό δε που η γνώση δεν βοηθούσε στην κατανόησή τους, τα φαινόμενα αυτά αποδίδονταν σε ανεξέλεγκτες υπερφυσικές δυνάμεις ανάλογα με το εκάστοτε ιδεολογικό υπόβαθρο. Βεβαίως δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ποιαν εξήγηση έδιναν στα φαινόμενα αυτά οι προϊστορικοί κάτοικοι του Αιγαίου. Ωστόσο, εξηγήσεις που δίνονται από αρχαίους ελληνικούς μύθους χωρίς αμφιβολία ανάγονται σε πολύ πιο παρωχημένες εποχές.
Ενας από αυτούς τους μύθους περιγράφει τον πόλεμο των θεών με τα παιδιά της Γης, τους Γίγαντες, και είναι γνωστός ως Γιγαντομαχία. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον μύθο αυτόν η Σικελία δεν είναι παρά το νεκρό σώμα του γίγαντα Εγκέλαδου, ο οποίος υπέκυψε στο θανατηφόρο βέλος της θεάς Αθηνάς. Αποσπώντας ένα κομμάτι ξηράς από την Κω ο Ποσειδών δημιούργησε το νησί της Νισύρου καταπλακώνοντας μ’ αυτό τον γίγαντα Πολυβότη. Ο γεωγράφος Στράβων έχει διασώσει πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες το όρος Σίπυλος στη Λυδία, κοντά στη Σμύρνη, είχε κατακερματιστεί από σεισμούς κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ταντάλου (Ι 3:17, ΧΙΙ 8:18). Ισως δε με τα γεγονότα αυτά σχετίζεται και ο μύθος, σύμφωνα με τον οποίο μια από τις ποινές που οι θεοί είχαν επιβάλει στον Τάνταλο ήταν το μαρτύριο του βράχου που κρεμόταν πάνω από το κεφάλι του.
Οι σεισμοί και οι εκρήξεις ηφαιστείων ποτέ δεν έπαψαν να δίνουν τροφή σε δεισιδαιμονίες και προλήψεις, διαμορφώνοντας την ιδεολογία των ανθρώπων που απέδιδαν τα φαινόμενα σε θεϊκή οργή. Ετσι, οι θαλασσοκράτορες Ρόδιοι, μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας το 197 π.Χ. έσπευσαν να ιδρύσουν ιερό του Ποσειδώνος στο νησάκι που αναδύθηκε. Αλλά και πολλούς αιώνες αργότερα (726 μ.Χ.), άλλη έκρηξη του ίδιου ηφαιστείου έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης των δύο εξουσιών της εποχής, της Εκκλησίας και του αυτοκράτορα, με την καλλιέργεια της δεισιδαιμονίας των απλοϊκών ανθρώπων. Ερμήνευσαν την έκρηξη ως ένδειξη της οργής του Θεού η μεν Εκκλησία για να πολεμήσει τον αυτοκράτορα καταγγέλλοντάς τον ως θεομάχο, εκείνος δε, Λέων Γ΄ ο Ισαυρος, για να εξουδετερώσει την επιρροή του μοναχισμού προσεταιριζόμενος τους οπαδούς της αίρεσης των εικονοκλαστών ή εικονομάχων.
Η καλλιέργεια αυτής της δεισιδαιμονίας δυστυχώς δεν έχει εκλείψει ώς τις μέρες μας, αν κρίνει κανείς από τη συμπεριφορά τόσο της Εκκλησίας όσο και του επίσημου κράτους, που με υψηλά ιστάμενους εκπροσώπους των συμμετέχουν δημόσια σε τελετουργικές πράξεις προκειμένου να… εξορκιστεί ο σεισμός! Οι προσπάθειες όμως για λογική εξήγηση του φαινομένου είναι πολύ παλιές. Ο Στράβων, για παράδειγμα, περιγράφει την ανάδυση της σημερινής Παλαιάς Καμένης στη Θήρα σαν να την ανασήκωναν με μοχλό («ανεφύσησαν κατ’ ολίγον εξαιρομένην ως αν οργανικώς»). Ομολογεί δε ότι προβαίνει στις εξηγήσεις αυτές προκειμένου να πάψουν παρόμοια γεωλογικά φαινόμενα να προκαλούν δέος και θαυμασμό. Στοχεύει, όπως λέει, «προς την αθαυμαστίαν των τοιούτων μεταβολών», ώστε «τα τοιαύτα παραδείγματα προ οφθαλμών τεθέντα παύσει την έκπληξιν» (Ι, 3. 16). Είναι σαφής η προσπάθεια του γεωγράφου να ενισχύσει το κύρος της γεωγραφίας ως επιστήμης. Ωστόσο, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι πέρα από τις σκοπιμότητες της εκάστοτε εξουσίας, η λαϊκή αντίληψη που διαμορφώνεται γύρω από τα φυσικά φαινόμενα, όσο απλοϊκή κι αν φαίνεται, δεν παύει να αποτελεί μια προσπάθεια ερμηνείας και κατανόησης γεγονότων με τα οποία οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να συμβιώνουν.
Πολύτιμα ορυκτά για έργα τέχνης
Τα ηφαίστεια όμως δεν ήσαν μόνο πρόξενοι κακών. Χάρη στη δράση τους είχαν διαμορφωθεί κοιτάσματα πετρωμάτων και μεταλλευμάτων που ευθύς ως ο άνθρωπος εγνώρισε τις ιδιότητές τους τα έθεσε στην υπηρεσία του. Και μέσα στο Αιγαίο δεν είναι λίγα τα νησιά που, χάρη στην ηφαιστειογενή προέλευσή τους, έδωσαν τη δυνατότητα στους κατοίκους τους όχι απλώς να επιβιώσουν αλλά συχνά και να μεγαλουργήσουν. Κατά μήκος των ανατολικών ακτών του Αιγαίου η Λήμνος, η Λέσβος, η Κως -παλιά εσβεσμένα ηφαίστεια και οι τρεις- διαδραμάτισαν σπουδαίους ρόλους στο διάβα του χρόνου. Νοτιότερα η Αίγινα, η Κέα, η Σίφνος, η Σέριφος χάρη στα κοιτάσματά τους βρέθηκαν στην πρωτοπορία του πολιτισμού.
Πιο αποφασιστική όμως και μεγαλύτερης διάρκειας ήταν η συμβολή δύο άλλων νησιών, της Μήλου και της Θήρας. Η Μήλος από την 9η τουλάχιστον χιλιετία π.Χ. και μέχρι το τέλος της Εποχής του Χαλκού προμήθευε ηφαιστειογενές γυαλί, οψιανό, για την κατασκευή εργαλείων. Καολίνης, από τη Μήλο επίσης χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή σπάνιων αγγείων πολυτελείας στη Νεολιθική Νέα Μάκρη της Αττικής ενώ αργότερα, στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., αποτέλεσε την παχύρρευστη μάζα που έδινε έμφαση στην εγχάρακτη διακόσμηση των πρωτοκυκλαδικών αγγείων. Οσο για τη Θήρα, πέρα από τα πετρώματα και ορυκτά που χρησιμοποιήθηκαν για καθημερινές ανάγκες (π.χ. εργαλεία, σκεύη, μέταλλα), οι τελευταίες έρευνες έδειξαν ότι τα ψιμύθια που οι κυρίες των τοιχογραφιών του Ακρωτηρίου χρησιμοποιούσαν για τον καλλωπισμό τους είχαν ως βάση οξείδια του μολύβδου, τα οποία αφθονούν στις παρειές της Καλντέρας. Ακόμη, ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που σχετιζόταν με θέματα υγιεινής, οι Θηραίοι φαίνεται ότι το αντιμετώπισαν εκμεταλλευόμενοι τον ορυκτό πλούτο του νησιού τους. Πρόκειται για την προστασία της πόλης του Ακρωτηρίου από τις επιπτώσεις που ενδεχομένως θα είχαν οι χώροι υγιεινής μέσα στα σπίτια.
* Ο κ. Χρ. Γ. Ντούμας είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_23/01/2011_429584

Δευτέρα 24 Ιανουαρίου 2011

Συνέδριο : "Δινοντας Αξια στην Εμπειρία του Φαγητού "

Ενα ιδαιίτερο συνέδριο θα λάβει χωρα την επόμενη βδομάδα  στην Αθήνα. Αναφέρομαι στο Συνέδριο με θέμα" Δίνοντας Αξία στην Εμπειρία του Φαγητού " το οποίο διοργανώνει ο Όμιλος Ηλιότοπος. Σκοπός του συνεδρίου είναι να ενδυναμώσει το ενδιαφέρον και να συμβάλει στην περαιτέρω κατανόηση της ολοένα και αυξανόμενης σημασίας που έχουν οι γαστρονομικές  εμπειρίες στον τουρισμό. Το πρόγραμματου συνεδρίου θα μπορείτε να το δείτε εδω.
Από ένα τέτοιο συνέδριο δεν θα μπορούσε να λείψει φυσικά η Σαντορίνη, ποσο δε μάλλονόταν διοργάνωνεται από τον Όμιλο Ηλιότοπος ( Ξενοδοχείο Ηλιότοπος, Κόκκινοι Οδηγοί κ.ο.κ.). Έτσι λοιπόν, την Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου  οι ομιλητές  Ματθαίος Δημόπουλος (Γενικός Διευθυντής Ένωσης Συνεταιρσμων Θηραϊκών Προιόντων, Νίκος Ζώρζος - Δήμαρχος Θήρας, Κώστας Κωνσταντινιδης, Διευθύνων Σύμβουλος Ηλιότοπος -Πάρις Σιγάλας, Οινοποιός -Γιώργος Χατζηγιαννάκης, Εστιάτορας εντάσσονται στη θεματική του συνεδρίου : "Το πετυχημένο παράδειγμα της Σαντορίνης ".
Το Συνέδριο θα κλείσει με μία παράλληλη και ξεχωριστή Ομιλία του Διευθυντή των Ανασκαφών Ακρωτηρίου κ. Χρίστου Ντούμα με θέμα : " Από την ανάγκη στην Απόλαυση. Διατροφικές συνήθειες της Θήρας στην Εποχή του Χαλκου".

Καλλιστορικές ευχές στους διοργανωτές του συνεδρίου !!!Είναι Άξιοι Επαίνου!!
Η ομάδα του καλλιστορώντας θα προσπαθήσει να βρέθεί και εκει ώστε να έχετε ηλεκτρονική ανταπόκριση 

Ανασκαφές του Χίλλερ ή Ποιός ήταν τελικά ο Αβέρωφ της Σαντορίνης

Αι ανασκαφαί του κ. Χίλλερ.-Επιγραφαί αρχαιόταται.-Άλλα ευρήματα.  Ο εν Θήρα ιδιαίτερος ημών ανταποκριτής και διευθυντής της εκεί εκδιδομέ...